Je bent veilig - heb je dat al gevoeld?

Hoe komt dat dan?

Wat we als (on) veilig bestempelen, is een samenspel van onze amygdala en hippocampus. Nieuwe ervaringen worden vergeleken met ons archief aan eerdere ervaringen. Op basis daarvan reageert ons systeem sneller dan we dat met ons denkende rationele brein kunnen bijbenen (en dat is dus niet jouw schuld).

Als wij dus in het hier-en-nu gevaar herkennen op basis van onze eerdere ervaringen (dat kan gebeuren via een geluid, geur, situatie) activeert je brein vaak de vecht-, vlucht-, of bevriesrespons (Siegel, 2010), zelfs zonder dat er daadwerkelijk gevaar is. Het lichaam reageert dan met een stressreactie—verhoogde hartslag, gespannen spieren, of een gevoel van paniek. Dit is een overblijfsel van een eerdere bedreiging, waarbij het zenuwstelsel in een verhoogde staat van paraatheid verkeert. Zelfs al ben je je niet bewust van het feitelijke gevaar, je lichaam handelt alsof je midden in een bedreigende situatie zit.

Dit proces loopt via neuroceptie (Porges, 2011). Neuroceptie is het automatische vermogen van het autonome zenuwstelsel om de omgeving te scannen op veiligheid of gevaar, zonder dat we er bewust van zijn. Het brein vergelijkt de nieuwe situatie met eerder opgeslagen ervaringen. Wanneer een overeenkomst wordt gedetecteerd, registreert het zenuwstelsel (via het limbisch systeem, zoals de amygdala) onbewust gevaar.

Triggers ontstaan vaak sneller bij mensen die trauma hebben ervaren, omdat hun brein meer “gevoelig” is geworden voor dreiging (Schore, 2001). Eerdere traumatische ervaringen zorgen ervoor dat het brein sneller dreigingen waarneemt, ook als die er in het hier-en-nu niet echt zijn. Dit maakt dat mensen heftiger reageren op bepaalde situaties die voor anderen geen bedreiging vormen.

Je kan dit oefenen!

Herken je jezelf hierin? Dan mag je echt zacht zijn voor jezelf. Ik hoop dat het inzicht je de eerste handvatten geeft om hierin te gaan ontwikkelen.

Essentieel is dat je je zenuwstelsel leert begrijpen. Dat je voelt waar je bent in je “activatie”, in die oplopende spanning. Ook als je er niet altijd direct behulpzaam op kunt reageren. Dat oefenen kan via lichaamsgerichte oefeningen, midnfulness en zelfreflectie. Je kunt bewust gaan oefenen met reguleren: leren hoe je het kunt kalmeren. Door jezelf te reguleren, kun je je reacties op triggers verzachten en weer rust vinden. Het gaat erom dat je bewust wordt van wat je lichaam nodig heeft en dat je ruimte maakt voor die veiligheid. Bij lichaamsvragen staan we voor je klaar om je hierbij te helpen. Vanaf 1 december is er een heel platform wat je daarbij kan helpen, start er een wekelijkse mindfulness groep en kun je via community middagen en een buddy werkelijk voelen dat je dit niet alleen hoeft te doen.

Je bent niet je trauma. Je hebt de kracht om je lichaam te leren kalmeren, zodat je je veiliger en meer verbonden voelt – met jezelf en met de wereld om je heen. Dit proces kost tijd, maar je hoeft het niet alleen te doen <3

Bronnen:

• Porges, S. W. (2011). The Polyvagal Theory: Neurophysiological Foundations of Emotions, Attachment, Communication, and Self-regulation. W.W. Norton & Company.
• Dana, D. (2018). The Polyvagal Theory in Therapy: Engaging the Rhythm of Regulation. W.W. Norton & Company.
• Schore, A. N. (2001). The effects of early relational trauma on right brain development, affect regulation, and infant mental health. Infant Mental Health Journal, 22(1-2), 201-269.
• Siegel, D. J. (2010). The Mindful Therapist: A Clinician’s Guide to Mindsight and Neural Integration. W.W. Norton & Company.